
کتاب بوستان به مَثابَت سیاستنامه که به قلم استاد دانشمند جناب آقای جویا جهانبخش (عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی) نگاشته شده است هفتمین کتابی است که در مجموعۀ «مطالعات ایرانی _ اسلامی» انتشار مییابد. پژوهندۀ فاضل در کتاب ارزندۀ حاضر به بازکاوی یکی از جوانب مهمّ و در عین حال مغفولِ میراث و اندیشۀ سعدی، یعنی افکار و ایستارها و رهنمودهای سیاسی وی آنچنان که در کتاب بوستان بازتاب یافته است، پرداخته و در صدد بازنمودن این نکته برآمده است که سعدی جز آنکه آموزگار اخلاق و عشقورزی و زندگی شادمانه است، مدرّس سیاستمداری و حکمرانی نیز بهشمار میآید و کتاب ارجمند بوستان را باید مهمترین نوشتۀ سیاسی سعدی دانست که از بُن، "سیاستنامه"، بَل "نصیحةالمُلوک" است.
اهمّ موضوعاتی که در این کتاب بهطرزی برازنده و نیکو بررسی شده است عبارتست از:
1) ارکان اندیشه و رویکردهای سیاسی سعدی در بوستان نظیر واقعگرایی و عملگرایی و تکیه بر تدابیر عرفی و تمایل به معاملهگری سیاسی و مذاکره و مصالحه برای حفظ کیان اجتماع و مصالح و منافع کلان سرزمین،
2) اصول سیاست و تدابیر سیاسی و آداب کشورداری و آیین شهریاری و حکمرانی در بوستان و رسالۀ نصیحة المُلوک،
3) بررسی منابع و سرچشمههای اندیشۀ سیاسی سعدی،
4) شناسایی و توضیح زمینههای تاریخی و شرایط و اقتضائات زمانیِ اثرگذار بر افکار و ایستارهای سعدی در باب قدرت و سیاست.
نویسنده همچنین از واقعبینی و سیاستاندیشی واقعگرایانۀ سعدی و شناخت درست او از جهان و انسان و جامعه و احوالات آنها بشرح سخن گفته است و به بازگفت و بازخوانی اندرزهای سیاسیِ خُردهبینانه و خِردمندانۀ وی همچون مردمداری و نکوداشت رعیّت و شفقت بر زیردستان، ضرورت عملگرایی و پرداخت جدّی به تدبیر امور مادّی و معاشی مردم و نیز پرهیز از تعلّل و تسامح و بیعملی و بیاعتنایی به امور دنیوی پرداخته است. نِکات و آموزههای سیاستاندیشانۀ سودمندی که سعدی در آثارش بهویژه بوستان مطرح نموده است، در این نوشتار پُربار گردآوری و تشریح شده است و ما را با زوایای گوناگون فکر سیاسی سعدی شیرازی آشنا میسازد، نِکاتی مانند: لزوم تفکیک قلمرو اخلاق فردی از عرصۀ عمل اجتماعی، ضرورت توجّه به نتایج و پیامدهای اعمال و نقش آنها در تعیین تکالیف و ارزش اعمال انسان، ویژگیهای بایستۀ حاکم و چگونگی حکمرانی و حکومت کردن، و وابستگی مشروعیّت حکمران به رعایت مصالح مردمان.
از نتایج نیک پژوهش حاضر یکی هم تبیین این نکتۀ باریک است که «سیاستاندیشی سعدی هنوز هم حرفی برای گفتن دارد و همچنان به کار کسانی که درد "مصائب ایران" را به دل دارند و به "مسائل ایران" میاندیشند، میآید» و دیگر آن که، توصیهها و نصایح و رهنمودهای سیاسی سعدی در این دوران نیز برای سیاستورزان بسیار مفید و مغتنم و درخور توجّه است.
امیدواریم انتشار این اثر و دیگر آثاری که بهخواست و عنایت خداوند منّان در مجموعۀ «مطالعات ایرانی _ اسلامی» به چاپ خواهد رسید، زمینهساز پویایی افزون و اعتلای فزایندۀ دانش جویندگان و پژوهندگانِ اینگونه آگاهیها در باب میراث سترگ ایرانی و فرهنگ گرانسنگ اسلامی شود و همۀ ما را با یادگارهای بیشبهای دیرین و مواریث والای ثمین دانشوران اقالیم قبله آشناتر سازد.
دوشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۴ ساعت ۷:۳۸



نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .